બાયજુનું પતનઃ એક સમય હતો જ્યારે ટીમ ઈન્ડિયાની જર્સી પર Byju’s નો લોગો હતો. બોલિવૂડ સુપરસ્ટાર શાહરૂખ ખાન કંપનીની જાહેરાત કરતો હતો. કંપની એડટેક સેક્ટરમાં સૌથી મોટી શિપ બની ગઈ હતી, પરંતુ વસ્તુઓ બદલાતા તેને એક વર્ષ પણ ન લાગ્યું.
આજે બાયજુના માલિક બાયજુ રવિન્દ્રનનું ખાતું ખાલી થઈ ગયું છે. આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહેલી એડટેક કંપની Byju’s ના સ્થાપક બાયજુ રવીન્દ્રન ફોર્બ્સની બિલિયોનેર્સની યાદીમાંથી બહાર થઈ ગયા છે.તેમની નેટવર્થ શૂન્ય થઈ ગઈ છે.
બાયજુ રવિન્દ્રન એક વર્ષમાં કેવી રીતે બરબાદ થઈ ગયો
એક વર્ષ પહેલા, રવિન્દ્રનની નેટવર્થ લગભગ 2.1 બિલિયન ડોલર એટલે કે લગભગ 17545 રૂપિયા હતી. એક વર્ષમાં સ્થિતિ એવી બની કે તેમની સંપત્તિ શૂન્ય થઈ ગઈ. કર્મચારીઓનો પગાર ચૂકવવા માટે તેણે પોતાનું ઘર ગીરો મૂકી દીધું છે. હવે તેની નેટવર્થ શૂન્ય થઈ ગઈ છે અને તેના ઊંચાથી નીચા સુધીના ઉદયની વાર્તા કહે છે. આ વખતે ફોર્બ્સે ગયા વર્ષની અબજોપતિઓની યાદીમાંથી 4 લોકોને બાકાત રાખ્યા છે, જેમાં બાયજુ રવિન્દ્રનનું નામ પણ છે.
કંપનીનું મૂલ્યાંકન ઘટીને $1 બિલિયન થઈ ગયું છે અને રવિન્દ્રનની સંપત્તિ શૂન્ય થઈ ગઈ છે. નોકરી છોડ્યા બાદ તેણે જે કંપની શરૂ કરી હતી તે હવે લગભગ પતનના આરે છે. દેશભરમાં બાયજુની ઓફિસ અને ટ્યુશન સેન્ટર બંધ છે, સ્ટાફને પગાર પણ નથી મળી રહ્યો. કંપની રોકડની ભારે તંગીનો સામનો કરી રહી છે. સ્થિતિ એવી છે કે રોકાણકારો રવિન્દ્રનને બોર્ડમાંથી બહાર કરવા માગે છે.
કેવી રીતે ટ્યુશન શિક્ષકે બાયજુનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો
બાયજુના બરબાદીના કારણોને સમજતા પહેલા, ચાલો જાણીએ કે કેવી રીતે એક ટ્યુશન શિક્ષકે કોચિંગને નવું પરિમાણ આપ્યું. કેરળના કન્નુર જિલ્લાના અઝીકોડ ગામનો રહેવાસી રવિન્દ્રન શરૂઆતથી જ અભ્યાસમાં ટોપર હતો. રજાઓમાં તે તેના મિત્રોને કોચિંગ આપતો હતો.
તેમના દ્વારા ભણાવેલા વિદ્યાર્થીઓએ IIM ક્લીયર કર્યું. રવિન્દ્રનને લાગ્યું કે તેણે પણ IIM આપવી જોઈએ. તેણે 100 ટકા માર્ક્સ મેળવ્યા. તેણે આ એક સંયોગ માન્યું, તેથી તેણે ફરીથી IIMની પરીક્ષા આપી. આ વખતે પણ તેણે 100 ટકા માર્ક્સ મેળવ્યા છે. તેણે આઈઆઈએમને બદલે ટ્યુશન ભણાવવાનું નક્કી કર્યું. તેમની ભણાવવાની રીત એટલી સારી હતી કે બાળકો લાઈનમાં ઉભા રહેવા લાગ્યા.
સ્ટેડિયમમાં 25000 બાળકોને ગણિતનું શિક્ષણ અપાયું
બાળકો મોટા થવા લાગ્યા, ઘરનો ઓરડો નાનો થવા લાગ્યો. રવિન્દ્રન અઠવાડિયામાં 9 શહેરમાં ફરતો હતો અને બાળકોને ભણાવતો હતો. તેમણે દિલ્હીના ઈન્દિરા ગાંધી સ્ટેડિયમમાં એક સાથે 25,000 બાળકોને ભણાવ્યા. વર્ષ 2009 માં, તેમણે CAT નો ઓનલાઈન વિડિયો આધારિત લર્નિંગ પ્રોગ્રામ શરૂ કર્યો. વર્ષ 2011 માં,
Think and Learn નામની કંપનીની રચના કરવામાં આવી અને Byju’s નું ઓનલાઈન વર્ઝન લોન્ચ કરવામાં આવ્યું. વર્ષ 2015 માં, તેણે Byju’s, The Learning App શરૂ કરી. આ સ્ટાર્ટઅપ તેના માટે ગેમ ચેન્જર સાબિત થયું. રવિન્દ્રન 7 વર્ષમાં અબજોપતિ બની ગયા.
Byju’s કેવી રીતે બરબાદ થવા લાગ્યો, કઈ ભૂલ થઈ?
Byju’s એડટેકના મહાસાગરમાં એક મોટું જહાજ બની ગયું. તેના વહાણમાં લાખો વિદ્યાર્થીઓ સવાર હતા. વર્ષ 2020 માં, Byju’s વિશ્વમાં સૌથી વધુ મૂલ્યવાન એડટેક સ્ટાર્ટઅપ બન્યું, કંપનીનું મૂલ્યાંકન 85 હજાર કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગયું.
તેણે કોરોના મહામારી દરમિયાન જોરદાર વૃદ્ધિ હાંસલ કરી હતી. સ્પર્ધાત્મક, સફળ અને અસફળ કંપનીઓ ખરીદી. કંપનીએ આકાશ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, iRobotTutor, HashLearn, White Junior અને Topper જેવી ઘણી કંપનીઓ ખરીદી. અત્યાર સુધી ઘણું સારું, પરંતુ તે પછી વસ્તુઓ ખોટી થવા લાગી. વૃદ્ધિ માટે, બાયજુએ મોટા પાયે લોન લેવાનું શરૂ કર્યું. 1.2 બિલિયન ડોલરની લોનના નિર્ણયથી તેના જહાજમાં એક છિદ્ર પડી ગયું.
પછી બાયજુનો ખરાબ તબક્કો આવ્યો.
કોરોના બાદ શાળાઓ અને કોલેજો ખુલતાની સાથે જ કંપનીને મોટો આંચકો લાગ્યો. વિદ્યાર્થીઓ બાયજુને છોડવા લાગ્યા. તે જ સમયે યુએસ ફેડરલ રિઝર્વે વ્યાજ દરોમાં વધારો કરવાનું શરૂ કર્યું. જેના કારણે લોન લેવી મોંઘી થઈ ગઈ છે. આ ઉપરાંત, બાયજુની સહયોગી કંપનીઓને લઈને નકારાત્મક લાગણીઓ ઉભી થવા લાગી.
બાયજુની કમાણી ઘટવા લાગી અને ખોટ વધવા લાગી. કંપની પગાર, ઓફિસ, ટ્યુશન સેન્ટર જેવી વસ્તુઓ પર દર મહિને 150 કરોડ રૂપિયા ખર્ચી રહી હતી, જ્યારે કંપનીને માત્ર 30 કરોડ રૂપિયાની કમાણી થઈ રહી હતી. કંપનીના મુખ્ય વ્યવસાયને ચલાવવા માટે, બાજુને દર મહિને 120-130 કરોડ રૂપિયાની જરૂર હતી. કંપનીની ખોટ દર વર્ષે વધવા લાગી.
Byju’sની જવાબદારીનો પહાડ
બાયજુએ લગભગ 2 હજાર કરોડ રૂપિયા ચૂકવવાના છે. 200 કરોડનો TDS પગાર અને વેન્ડર પેમેન્ટ પર ચૂકવવો પડે છે. ગ્રાહકને લગભગ રૂ. 500 કરોડનું રિફંડ અને રૂ. 1000 કરોડનું વેન્ડર પેમેન્ટ કરવું પડશે. પોતાના કર્મચારીઓને પગાર પણ ચૂકવવામાં નિષ્ફળ ગયેલી કંપની હવે તેના સ્ટાફને ફોન પર કાઢી મુકી રહી છે. કંપની હવે પોતાને બચાવવા માટે બિઝનેસ રિસ્ટ્રક્ચરિંગનો માર્ગ પસંદ કરી રહી છે. ઓક્ટોબર 2023 માં, કંપનીએ પુનર્ગઠન શરૂ કર્યું, જેથી ખર્ચમાં ઘટાડો કરી શકાય.
નોંધ : આ વેબસાઈટ પર આપેલી તમામ ન્યૂઝ અને વાતો રીપોર્ટર દ્વારા રિપોર્ટ કરેલા છે. અથવા તો કોઈક સોર્સ ઉપરથી માહિતી લેવામાં આવેલા છે. ન્યૂઝ તથા અન્ય વાતોની જવાબદારી જે તે લેખક તથા સોર્સની રહેશે. “divyangnewschannel.com” વેબસાઈટ કે પેજ ની કોઈપણ પ્રકારની જવાબદારી રહેશે નહી