જ્ઞાનવાપી સંકુલનું સર્વેક્ષણ કર્યા પછી, ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) એ કહ્યું છે કે પહેલા ત્યાં એક હિન્દુ મંદિર હતું અને મંદિરને તોડીને મસ્જિદ બનાવવામાં આવી હતી. ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) એ 839 પાનાનો વૈજ્ઞાનિક સર્વે રિપોર્ટ તૈયાર કર્યો છે. આ રિપોર્ટ કોર્ટમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો અને પછી હિન્દુ અને મુસ્લિમ બંને પક્ષકારો સાથે શેર કરવામાં આવ્યો હતો.
મંદિર કોણે તોડ્યું?
ASIના રિપોર્ટના શરૂઆતના પાનામાં છૂટક પથ્થર હોવાનો ઉલ્લેખ છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેમના રેકોર્ડમાં પણ આ પથ્થરનો ઉલ્લેખ છે. આ પથ્થર પર લખેલું છે કે આ મસ્જિદ 1676 થી 1677 ની વચ્ચે મુગલ શાસક ઔરંગઝેબના શાસન દરમિયાન બનાવવામાં આવી હતી. 1792-1793 ની વચ્ચે મસ્જિદના સહન (આંગણા)નું સમારકામ કરવામાં આવ્યું હોવાનું પણ પથ્થર પર કોતરવામાં આવ્યું હતું.
ASIએ પોતાના રિપોર્ટમાં આ પથ્થરનો ફોટો પણ સબમિટ કર્યો છે, જે વર્ષ 1965-66માં લેવામાં આવ્યો હતો. રિપોર્ટમાં વધુ એક ચોંકાવનારો દાવો કરવામાં આવ્યો છે. એએસઆઈના જણાવ્યા અનુસાર, તાજેતરના સર્વેમાં, તેમને જાણવા મળ્યું કે મસ્જિદના નિર્માણ અને સમારકામ સાથે સંબંધિત તારીખો જેવી વસ્તુઓ તે પથ્થરમાંથી બળજબરીથી ઉઝરડા અને ભૂંસી નાખવામાં આવી હતી. જ્યારે 1965-66ની તસવીરોમાં બધું જ સ્પષ્ટપણે જોવા મળે છે.
પશ્ચિમી દિવાલ શું ‘બોલી રહી છે’
ASIએ પોતાના રિપોર્ટમાં જણાવ્યું છે કે જ્ઞાનવાપીની અંદર સર્વે દરમિયાન જાણવા મળ્યું હતું કે તેની અંદર વાસ્તુ શિલ્પો, દિવાલો પર મોલ્ડ, કેન્દ્રીય ચેમ્બરમાં કર્ણ, રથ, પશ્ચિમી દિવાલ પર કમાન ધરાવતું મોટું પ્રવેશદ્વાર, એક નાનું આગળની ઇમેજ પર ચિત્ર સાથે પ્રવેશ દ્વાર અને પક્ષીઓ અને પ્રાણીઓની કોતરણી કરવામાં આવી છે. આ દર્શાવે છે કે મસ્જિદની પશ્ચિમી દિવાલ મંદિરનો બાકીનો ભાગ છે એવું સ્પષ્ટપણે ત્વરિત થાય છે .
પુરાતત્વ વિભાગે તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું છે કે જ્ઞાનવાપી મસ્જિદની રચનામાં કુલ 34 શિલાલેખ અને 32 સ્ટમ્પિંગ્સ મળી આવ્યા છે, જે પહેલા મંદિરનો એક ભાગ હતા અને બાદમાં મસ્જિદના નિર્માણમાં તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ શિલાલેખો પરનું લખાણ દેવનાગરી, તેલુગુ અને કન્નડ ભાષાઓમાં છે.
આ પણ વાંચો : જ્ઞાનવાપી(GYANVAPI) સંકુલની અંદર 55 હિંદુ દેવતાના શિલ્પો મળી આવ્યાઃ મસ્જિદ પર ASI સર્વે રિપોર્ટ
ભોંયરું અને બાથરૂમ વિશે શું?
જ્ઞાનવાપી સંકુલની અંદર બે જગ્યાઓ છે, જેને લઈને ઘણો વિવાદ થયો છે અને હિન્દુ પક્ષે તેમની તપાસની માંગણી કરી છે. પહેલું ભોંયરું અને બીજું બાથરૂમ. હિન્દુ પક્ષનો દાવો છે કે બાથરૂમની અંદર એક શિવલિંગ છે, જ્યારે મુસ્લિમ પક્ષ તેને ફુવારો કહે છે. ASIએ બેઝમેન્ટનો સર્વે કર્યો છે પરંતુ બાથરૂમનો સર્વે કર્યો નથી.
જ્ઞાનવાપીના ભોંયરામાં શું મળ્યું?
એએસઆઈના રિપોર્ટ અનુસાર, મસ્જિદના પૂર્વ ભાગમાં બનેલા ભોંયરાને બનાવવા માટે મંદિરના સ્તંભો અને કોલમનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. N2 નામના ભોંયરામાં થાંભલાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. જેના પર ઘંટ, દીવા અને લાઇટ રાખવાની જગ્યા છે અને શિલાલેખ છે. એ જ રીતે, S2 નામના ભોંયરામાં માટીની નીચે દટાયેલા હિંદુ દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ મળી આવી છે.
ASIએ ક્યાં સર્વે કર્યો?
ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) એ તેના વૈજ્ઞાનિક સર્વેક્ષણમાં જ્ઞાનવાપી મસ્જિદની હાલની રચના, તેનો કેન્દ્રિય ચેમ્બર, મુખ્ય દરવાજો, પશ્ચિમી ચેમ્બર, દિવાલ અને તેના દિવાલના સ્તંભો અને મસ્જિદની અંદર મળેલા પથ્થરો પર અરબી અને ફારસી શિલાલેખનો સર્વે પણ કર્યો છે.
નોંધ : આ વેબસાઈટ પર આપેલી તમામ ન્યૂઝ અને વાતો રીપોર્ટર દ્વારા રિપોર્ટ કરેલા છે. અથવા તો કોઈક સોર્સ ઉપરથી માહિતી લેવામાં આવેલા છે. ન્યૂઝ તથા અન્ય વાતોની જવાબદારી જે તે લેખક તથા સોર્સની રહેશે. “divyangnewschannel.com” વેબસાઈટ કે પેજ ની કોઈપણ પ્રકારની જવાબદારી રહેશે નહીં