શું અવકાશમાં યુદ્ધ માટે કાઉન્ટડાઉન શરુ થઇ ગયું છે ? અમેરિકા, રશિયા અને ચીન વચ્ચે શસ્ત્રોની સ્પર્ધા શરૂ
ZENSI PATEL
1 min read
બે વિશ્વ યુદ્ધ અને પૃથ્વી પર સેંકડો યુદ્ધો પછી, હવે અવકાશમાં યુદ્ધની તૈયારી છે. અમેરિકા, ચીન અને રશિયા ઝડપથી અવકાશ માટે હથિયાર બનાવી રહ્યા છે. CNN એ સંરક્ષણ નિષ્ણાતો અને અધિકારીઓને ટાંકીને એક અહેવાલ પ્રકાશિત કર્યો છે. જે મુજબ ત્રણેય દેશો એવા હથિયારો વિકસાવી રહ્યા છે જે એકબીજાના સેટેલાઇટને નુકસાન કે નષ્ટ કરી શકે છે. તેનાથી અંતરિક્ષમાં યુદ્ધની શક્યતા વધી રહી છે. સેન્ટર ફોર સ્ટ્રેટેજિક એન્ડ ઈન્ટરનેશનલ સ્ટડીઝ (CSIS) ખાતે એરોસ્પેસ સિક્યોરિટી પ્રોજેક્ટના ડાયરેક્ટર કેઈટલીન જોન્સને કહ્યું, ‘સ્પેસમાં હથિયારોની રેસ વધી રહી છે. આમાં દરેક દેશ વિવિધ પ્રકારની કાઉન્ટરસ્પેસ ક્ષમતાઓ વિકસાવવામાં રોકાયેલા છે જે અન્ય લોકોની અવકાશ સંપત્તિને જોખમમાં મૂકે છે. CNN ના રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે રશિયા અને ચીને અંતરિક્ષમાં અમેરિકાના વર્ચસ્વને પડકાર ફેંક્યો છે. અવકાશમાં આ શસ્ત્ર સ્પર્ધાની આપણા પર શું અસર પાડશે તે સમજીએ.
અવકાશ યુદ્ધ: ચીનનું ‘2049’ લક્ષ્ય
ચીને 2007માં એન્ટિ-સેટેલાઇટ (ASAT) મિસાઇલનું પરીક્ષણ કર્યું હતું. તે દરમિયાન, ચીને તેના એક ઉપગ્રહને નષ્ટ કરતી વખતે, બાહ્ય અવકાશમાં કાટમાળના હજારો ટુકડાઓ ફેલાવી દીધા હતા. ચીન સ્પેસ ટેક્નોલોજીના ક્ષેત્રમાં ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. ASAT હથિયારો સિવાય ચીન સેટેલાઇટ જામર અને અન્ય ઈલેક્ટ્રોનિક હથિયારો બનાવી રહ્યું છે. હેરિટેજ ફાઉન્ડેશનના વરિષ્ઠ રિસર્ચ ફેલો ડીન ચેંગે સીએનએનને જણાવ્યું, “ચીનનું લક્ષ્ય 2049 સુધીમાં વિશ્વ કક્ષાનું સૈન્ય બનવાનું છે. અવકાશમાં ક્ષમતાઓ વધારવી એ આ લક્ષ્યનો એક ભાગ છે.”
રશિયા પણ અવકાશમાં યુદ્ધની તૈયારી કરી રહ્યું છે
ચીનની જેમ રશિયાએ પણ અવકાશ માટે હથિયારો પર કામ શરૂ કરી દીધું છે. 2020માં રશિયાએ એન્ટિ-સેટેલાઇટ મિસાઇલનું પરીક્ષણ કર્યું હતું, જેણે અમેરિકાને તણાવમાં મૂકી દીધું હતું. રશિયાએ ‘નેસ્ટિંગ ડોલ’ સેટેલાઇટ પણ તૈનાત કર્યા છે. જેમાંથી નાના, મેન્યુવરેબલ ઇન્સ્પેક્ટર સેટેલાઇટ લોન્ચ કરી શકાય છે જે અન્ય વસ્તુઓની નજીક જઈ શકે છે અને તેમની મદદથી ઉપગ્રહોને અક્ષમ અથવા નાશ કરી શકાય છે.
ચીન અને રશિયાની પ્રગતિના કારણે અમેરિકા તણાવમાં છે
સ્વાભાવિક છે કે ચીન અને રશિયાના અંતરિક્ષ હથિયારોના પરીક્ષણને કારણે અમેરિકા તણાવમાં છે. બંને દેશો અંતરિક્ષમાં તેની સર્વોપરિતાને પડકારી રહ્યાં છે. યુએસ સ્પેસ કમાન્ડના જનરલ જેમ્સ ડિકિન્સને સીએનએનને કહ્યું, “આ પ્રવૃત્તિઓ દર્શાવે છે કે અવકાશ એક પડકારજનક વાતાવરણ બની રહ્યું છે. આપણા દુશ્મનો અવકાશ પરની આપણી નિર્ભરતાનો લાભ લેવાના રસ્તાઓ શોધી રહ્યા છે, તેઓ એવી ક્ષમતાઓ વિકસાવી રહ્યા છે જે આપણને આકાશમાં રોકી શકે.”
અવકાશમાં યુદ્ધથી પૃથ્વી પર આપતિ આવશે !
જો આકાશમાં કોઈપણ પ્રકારનું યુદ્ધ થશે તો તેની વિશ્વ પર પ્રબળ અસર પડશે. હવામાનની આગાહીથી માંડીને બેંકિંગ અને ટેલિકોમ્યુનિકેશન સુધી, આધુનિક જીવન મોટાભાગે ઉપગ્રહો પર આધારિત છે. જો તે ઉપગ્રહોને નુકસાન થશે તો વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થા અને સુરક્ષા જોખમમાં આવી શકે છે.
આ પણ વાંચો: કેન્દ્ર સરકારની તિજોરીમાં થશે મોટો વધારો, RBI આપશે 1 લાખ કરોડ રૂપિયા
‘આવા હથિયારો પર નિયંત્રણની જરૂર છે’
ઘણા સમયથી જગ્યા માટેના નીતિ અને નિયમોની વાતો થઈ રહી છે, પરંતુ કંઈ નક્કર થયું નથી. સંરક્ષણ નિષ્ણાતના જણાવ્યા અનુસાર, ‘સ્પેસના હથિયારીકરણને રોકવા અને જવાબદાર વર્તનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સમજૂતીઓની જરૂર છે. આવા કરારો વિના, આકાશમાં ગેરસમજ અને સંઘર્ષનું જોખમ માત્ર વધશે.
About The Author
